Marca 28 2024 10:58:20
Nawigacja
Logowanie
Nazwa użytkownika

Hasło



Nie masz jeszcze konta?
Zarejestruj się

Nie możesz się zalogować?
Poproś o nowe hasło
Nawigacja
Artykuły » Kronika XIX - 1931-1938 - Pierwsze kroki » Kronika XIX - 1910-1913-1918-1929-1930 - Najpierw były Kruki ...
Kronika XIX - 1910-1913-1918-1929-1930 - Najpierw były Kruki ...

BiPi <<< Kronika XIX >>> 1931


Najpierw były Kruki ...

1910-1913-1918-1929-1930


 

No dobra, najpierw oczywiście był BiPi, lecz to "oddzielna bajka" ...

 


1910... gdyż pisząc o początkach harcerstwa, czyli polskiego skautingu, zacząć trzeba od ...

16 września 1910 - gdy uczniowie I Gimnazjum Św. Anny w Krakowie zakładają "Zastęp Kruków". Zastępowy - Władysław Smolarski. 

To pierwsza stała działalność skautowa na ziemiach polskich.

[a co ważne dla XIX, taka z którą mamy "genealogiczną ciągłość"]

22 maja 1911 - We Lwowie powstają pierwsze polskie drużyny skautowe.

Te dwie daty [16.09.1910 i  22.05.1911] tworzą symboliczną klamre spinającą początki polskiego skautingu, czyli harcerstwa.


[obok, na fot. to tzw. "wentylatorek" uznawany za pierwszą polską odznakę skautową (harcerską), był zapinką do ronda kapelusza skautowego, wprowadzony w Krakowie. Spotykana jest wersja bez gwiazdek]


1911, wrzesień - krakowski działacz Sokoła, Zygmunt Wyrobek w oparciu o "Zastęp Kruków" zakłada Drużynę Skautów im. Kościuszki, a w listopadzie, w Krakowie, powstają dwie następne drużyny skautów.

1912 - krakowski skauting się rozwija. Rozrastające się drużyny tworzą hufiec, kierowany od marca przez Zygmunta Wyrobka. W grudniu hufiec liczy już ponad 150 skautów.

1913 - styczeń - ukazuje się pierwsze w Krakowie skatowe pisemko "Czuwaj" redagowane przez III Dr.; luty - w hufcu krakowskim działa już 9 drużyn, w drużynach postaja specjalistyczne zastępy [np. wywiadowcze, pionierskie, ratunkowe, cyklistów, itp.); kwiecień - początki skautingu żeńskiego - przy szkole wydziałowej i szkole prywatnej p. Ramołtowej; czerwiec - na krakowskich Błoniach obozuje drużyna 41 skautów ze wszystkich zaborów [w tym 5 z Krakowa] udająca się na zlot brytyjski w Birgminham; październik [19 X] - w setną rocznicę śmierci ks. J. Poniatowskiego skauci krakowscy dają na torze wyścigów konnych koło Błoń, publiczny pokaz budowy w czasie 32 minut 24-metrowego mostu, po którym przechodzi cały hufiec (500 skautów), po czym most zostaje błyskawicznie rozebrany.

1913, jesień – grupka uczniów zorganizowana w "dziki" zastęp pod wodzą Józefa Grzesiaka wstępuje do II Krakowskiej Drużyny Skautowej im. gen. H.Dąbrowskiego prowadzonej przez prof. Bronisława Piątkiewicza. 27 listopada 1913 r. zostają przyjęci rozkazem do plutonu Mariana Luzara (późniejszego Naczelnego Kapelana ZHP). Zastęp obiera godło "Czarne Wilki".

1914 - styczeń - Hufiec Kraków liczy 530 skautów w 12 drużynach;

1914 - luty/marzec - rozwój drużyn żeńskich [m.in. powstaje drużyna żeńska przy szkole Wydziałowej, przy ul. Konarskiego], powstaje hufiec żeński, komendantką hufca jest Maria Strehlówna.

1914, lato – wybucha I Wojna Światowa. W związku ze znacznym odpływem instruktorów do Legionów, Komenda Krakowskich Drużyn Skautowych przeprowadza reorganizację. Młodsi skauci biorą udział w pracach pomocniczych, cierpi na tym normalna praca drużyn. Pozostałe w mieście skautki podejmująm.in. służbę pielegniarską;

1914 - Zastęp Czarnych Wilków zostaje przeniesiony do VI Krakowskiej Drużyny Skautowej, gdzie z czasem rozrasta się do plutonu. Prowadzą intensywne ćwiczenia skautowe i dużo wycieczkują po okolicach Krakowa.

1915 - po odepchnięciu wojsk rosyjskich, w Krakowie normalizuje się praca skautowa - działa 8 drużyn męskich i 5 drużyn żeńskich;

1916 – część starszych skautów z "Czarnych Wilków" wraz z Grzesiakiem wstępuje do Legionów. Jednak Grzesiak z powodów zdrowotnych zostaje zwolniony po kilku miesiącach.

1917 – skauci pod wodzą "Czarnego" biorą udział w organizowaniu Pomocniczych Służb Wojskowych. W skład plutonu "Czarnych Wilków" wchodzą trzy zastępy: sygnalizacyjny, samarytański i wywiadowczy.

1917 - czerwiec - nowy komendant miejscowy w Krakowie J. Grodyński zatwierdza jako plutonowego „Czarnych Wilków” Józefa Grzesiaka. Pluton wchodzi w skład VI. Kr. Dr, której drużynowy Antoni Sarna wraz z Marianem Bąkowskim i Józefem Grzesiakiem przyczynia się wydatnie do powstania VII Kr. Dr skupiającej młodzież wiejską i robotniczą z Nowej Wsi, Czarnej Wsi, Kawiorów, Łobzowa, Krowodrzy i Bronowic Małych, mającą świetlicę w Domu Parafialnym ks. Misjonarzy.

1917 - listopad -  męski hufiec obejmuje 400 skautów w 11 drużynach; VII DS jest najliczniejsza [130 sk.], posiada pracownie stolarską, introligatorską i drukarską.

1918.02.17 – przemianowanie plutonu "Czarnych Wilków" na XIII Krakowską Drużynę Skautową im. gen. J. Dwernickiego [drużynowy Józef Grzesiak "Czarny] rozkazem dh Jerzego Grodyńskiego – Komendanta Miejscowego w Krakowie. Przyjęto to jako oficjalną datę założenia CTK. Drużyna była wówczas ósmą w Krakowie [i taki winna mieć numer oraz żółte !!! barwy], ale na prośbę zainteresowanych dostała nr 13 [i czarne barwy].

1918 - lipiec – z powodu że część starszych druhów poszła do wojska - drużyna zostaje rozwiązana,

1918, jesień – dh Józef Grzesiak organizuje na nowo drużynę.

1918 - 30 października - starsi skauci z  CTK biorą czynny udział wrozbrajaniu żołnierzy austriackich, w wyniku, których zdobyli 24 karabiny. Umieścili je na honorowym miejscu w harcówce, która mieściła się w izbie przy mieszkaniu Grzesiaków na ulicy Szujskiego i była zwana "Marnym widokiem". 

31 października 1918 - Kraków odzyskał niepodległość ! Krakowskie lotnisko Rakowice [Czyżyny] pierwszym lotniskiem Niepodległej Rzeczypospolitej !

1918 - listopad - drużynowym CTK zostaje Jan Nowotarski

1918 - listopad - w CTK pojawiają się pierwsze modele samolotów, budowane z inicjatywy Wacława Czerwińskigo, późniejszgo kontruktora lotniczego,

1919 – kwiecień - CTK skupiajaca głównie młodzież robotniczą tworzy ze starszego plutonu Straż Obywatelską działającą jednocześnie jako Harcerski Oddział Lotny, jej drużynowym jest Józef Grzesiak po rezygnacji Jana Nowotarskiego

1919 - maj - zawody drużyn krakowskich na Bielanach, w których CTK wyprzedza VI i VII, oraz wszystkie inne

16 VII-5 VIII 1919 - udział w pracach melioracyjnych w Rakutowie k.Włocławka – pierwszy w historii drużyny obóz [obóz roboczy]

1919 - sierpień - kilku harcerzy bierze udział w I Powstaniu Śląskim, służba CTK w Komitecie Obrony Zachodnich Granic Polski, współpraca z Kółkami Rolniczym.

1920 – wydany zostaje pierwszy numer "Ducha Trzynastaka" (St. Stanek, J.Gabryś). Działalność turystyczno-krajoznawcza, m.in. obecność przyzałożeniu kamienia węgielnego pod schronisko na Stożku (k. Wisły, Beskid Śląski). 

1920 - maj – Józef Grzesiak tworzy 29-osobowy Oddział Szturmowy Czarnej Trzynastki. Grupa starszych Trzynastaków pełni straż graniczną nad Przemszą. Od lipca oddział bierze udział w wojnie polsko-bolszewickiej . Dh Grzesiak zostaje ranny i odznaczony Krzyżem Walecznych. Po zakończeniu działań wojennych osiada w Wilnie i tam organizuje CzarnąTrzynastkę Wileńską (w 1921 r.). Do Krakowa już nie wraca.

1921 – wzrost liczebności drużyny, praca w drużynie koncentruje się na zdobywaniu stopni harcerskich i sprawności. Drużynę obejmuje dh Mieczysław Surma i dh Marian Jamka, a później dh Adam Launer (który prowadzi ją do 1923 r.) Drużyna powoli wysuwa się na jedno z pierwszych miejsc wśród drużyn krakowskich. Stan drużyny wzrasta, liczy ona 100 członków. Obozy wędrowne – w Góry Świętokrzyskie, Tatry, na Śląsk. Wydano 3 numery pisemka "Czarna Trzynastka".

6. VI 1921 r. - dh Leopold Węgrzynowicz pisze: "XIII drużyna krakowska była najwzorcowszą z krakowskich drużyn harcerskich. Czy w szeregach obrońców Ojczyzny, czy w służbie Straży Obywatelskiej, czy w podejmowaniu innych społecznych obowiązków, czy na zbiórkach i ćwiczeniach harcerskich, czy w końcu, gdy trzeba było reprezentować harcerstwo krakowskie, na Trzynastakach można było polegać jak na Zawiszy".

1922 – celem zebrania funduszów na obozy stałe i wędrowne prowadzone są akcje zarobkowe. W zimie zorganizowano obóz wędrowny w Tatry i Pieniny.Wydawany jest "Duch Trzynastaka". Wspólnie z VI, XIII organizuje czytelnię harcerską.

1923 – izba CTK mieści się na pl. Jabłonowskich (obecnie pl. Sikorskiego). Drużynowym zostaje dh Stanisław Stanek, który należy do PPS-Lewicy. Zmiany w programie działania drużyny, przyjęcie poglądów Wolnego Harcerstwa. Dh Stanek ma kłopoty w związku z udziałem w zamieszkach tzw. "powstaniu krakowskim". Staje się to powodem rozłamu w kierownictwie drużyny; w konsekwencji drużyna zostaje rozwiązana [w listopadzie], jako „wywrotowa i czerwona”. Harcerze niezadowoleni z decyzji władz zakładają "dziką" drużynę. Zajęcia oraz zbiórki odbywają się nadal.

1924 – lipiec - CTK wybiera się na I Ogólnopolski Zlot Harcerstwa w Siekierkach pod Warszawą, z którym są wiązane nadzieje na jej legalizację. Przed wyjazdem trwają intensywne ćwiczenia i zbieranie funduszy. Z drużyn krakowskich tylko "Czarna Trzynastka" jest reprezentowana na Zlocie. W rozgrywkach sportowych i ćwiczeniach zajmuje IV miejsce. Jednak po kilku dniach przychodzi telegram z krakowskiej Komendy Chorągwi, że drużyna jest zawieszona, Komenda Zlotu podejmuje decyzję o jej wydaleniu ze zlotu. Jednak druhowie uczestniczą w Zlocie do końca przygarnięci przez bratnią Czarną Trzynastkę Wileńską pod wodzą Józefa Grzesiaka "Czarnego".

1925 – CTK działa jako drużyna "dzika", oficjalnie rozwiązana przez władze harcerskie. Zbiórki odbywają się na Prądniku Białym [w harcówce XII KDH]. [równolegle - przez kilka/kilkanaście miesięcy, działa XIII  im. Króla Warneńczyka (drużynowy Mieczysław Lewiński)]

1926 - CTK nadal działa jako drużyna "dzika" [równocześnie - w październiku, Hufiec Kraków dostaje zezwolenie KCh na ponownie utworzenie XIII KDH]

1927 - CTK nadal działa jako drużyna "dzika" [równocześnie - we wrześniu, do Hufca Kraków przyjęto drużynę rzemieślniczą - XIII Krakowską Drużynę Harcerzy im. ks. Jana Bosko (drużynowy - Józef Lisowski)]

1928 - CTK nadal działa jako drużyna "dzika" [równocześnie - w marcu - do ZHP przyjęto XIII KDH im. ks. Jana Bosko]

1929 - CTK nadal działa jako drużyna "dzika" [równocześnie - w marcu - drużynowym XIII KDH im. ks. Jana Bosko po Józefie Lisowskim zostaje B. Misiołek, ale najprawdopodobniej ta drużyna wkrótce przestaje działać] 


1929 - maj - Trzynastak, Marian Ryszka, na Czarnej Wsi, z uczniów Szkoły Powszechnej im. Stefana Batorego (nr 33) przy ul. Konarskiego 2, organizuje "dziki zastęp", o nazwie: Wybranieccy.

15.05.1929 - [wg relacji A.Kwarciaka z końca lat 80-tych] pierwsza wycieczka-zbiórka "Wybranieckich" - krakowskie lotnisko Rakowice [Czyżyny], podczas Święta 2 Pułku Lotniczego, obchodzonego odtąd corocznie 15 maja - symboliczna data i miejsce. 

[poniżej: 1929.05.15 - Święto 2 Pułku Lotniczego, to prawdopodobnie pierwsza zbiórka-wycieczka zastępu Wybranieccy - dwie strony z okolicznościowej publikacji]

290515

- 1929 - lato - Wybraniecccy przyłączają się do - jeszcze "dzikiej" - CTK. Co nie zostanie bez efektu dla funkcjonowania CTK, gdyż wkrótce ....

- 1929 - wrzesień - Stanisław Stanek oficjalnie organizuje na nowo XIII KDH, zmieniając jej bohatera z gen. Dwernickiego na Zawiszę Czarnego. Rejestruje ją w Komendzie Hufca Kraków i otrzymuje mianowanie na drużynowego. Problemem jest brak harcówki. Główną formą działalności są wycieczki. W skład drużyny wchodzi m.in. zastęp Wybranieccy.

[poniżej: 1929.09.20 - Okolice Ojcowa - to ulubione miejsce wycieczek zastępu Wybranieccy. Podobnie jak Gromady Wybranieckich i XIX]

290920

[1930 – luty - GKM oficjalnie rozwiązuje XIII KDH im. ks. Jana Bosko]

1930 - 03 maja - CTK (w tym także Wybranieccy) bierze udział w przeglądzie Hufca Kraków na „Juwenii”, oraz w tradycyjnej defiladzie 3-majowej

[ciekawe - którzy harcerze na poniższej fotce [z kroniki CTK] to Wybranieccy ? I który proporzec jest ich ?]

300503

1930 - maj [prawdopodobnie 15] - zastęp "Wybranieccy" rozrasta się w pluton - Gromadę Wybranieckich. W odróżnieniu od pozostałych Trzynastaków mieli bordowe frędzle przy chustach [zamiast czarnych].

1930 - dh Stanek zdobywa harcówkę w szkole nr 7 przy ul. Szlak 5. Powstaje hymn  XIII (na melodię Marsylianki, zaczynający się od słów "Choć dla innych Trzynastka złowroga …".

Jesienią roku 1930, w dniu 11 listopada, odbywa się na dziedzińcu wawelskim uroczysty apel całej Chorągwi Krakowskiej, na którym w świetle pochodni przyszli Dziewiętnastacy składają przyrzeczenie harcerskie: "Mam szczerą wolę całym życiem służyć Bogu i Polsce, nieść chętnie pomoc bliźniemu i być posłusznym Prawu Harcerskiemu" i otrzymują Krzyże Harcerskie.


 

BiPi <<< Kronika XIX >>> 1931


Komentarze
Brak komentarzy. Może czas dodać swój?
Dodaj komentarz
Zaloguj się, aby móc dodać komentarz.
9,016,068 unikalne wizyty